Viet Writer
Và Mai Có Nắng
-
Chương 18
Thằng Quận 1 bỏ mạng trước khi nó kịp rút ngọn giáo ra khỏi Rue. Mũi tên của tôi cắm phập vào giữa cổ nó. Nó khuỵu đầu gối xuống và chỉ kịp hưởng phần ngắn ngủi còn lại của đời mình bằng việc rút mũi tên ra và tắm mình trong vũng máu của chính nó. Tôi gài mũi tên khác, giương cung ra khắp hướng, hét lớn với Rue, “Còn không? Còn không?”
Rue phải nói không thêm vài lần nữa tôi mới nghe thấy.
Rue lật nghiêng người, cong mình ôm lấy ngọn lao. Tôi lôi thằng kia khỏi chỗ nó và rút dao gỡ con bé ra khỏi tấm lưới. Nhìn vào vết thương của nó, tôi biết việc chữa lành nằm ngoài khả năng của tôi. Của bất kỳ ai, có lẽ thế. Ngọn lao đâm sát dạ dày. Tôi cúi xuống, nhìn trân trối thứ vũ khí đang cắm vào người nó. Tôi không thể nói được lời an ủi nào, rằng nó sẽ ổn. Nó đâu phải con ngốc. Nó với tay ra và tôi nắm chặt lấy tay nó như thể chiếc phao cứu sinh. Như thể tôi đang chết chứ không phải Rue.
“Chị đã làm nổ đống đồ ư?” nó thì thầm.
“Mọi thứ,” tôi nói.
“Chị phải thắng,” nó nói.
“Chị sẽ cố. Sẽ thắng cho cả hai chúng ta,” tôi hứa. Tôi nghe thấy tiếng pháo và nhìn lên trời. Hẳn là nó dành cho thằng Quận 1.
“Đừng đi.” Rue siết tay tôi chặt hơn.
“Tất nhiên là không rồi. Chị ở ngay đây mà,” tôi nói. Tôi lại gần nó hơn, kéo đầu nó vào lòng. Tôi nhẹ nhàng chải mớ tóc dày, sẫm màu sau vành tai con bé.
“Hát đi,” Rue nói, nhưng tôi hầu như không bắt được lời nó.
Hát ư? Tôi nghĩ. Hát cái gì đây? Tôi có biết một vài bài. Dù là hơi khó tin, nhưng trong nhà tôi cũng từng có tiếng hát. Tiếng hát mà tôi cũng có phần trong đó. Cha hát với tôi bằng chất giọng lôi cuốn - nhưng tôi không còn hay hát sau khi cha mất. Trừ những lúc Prim ốm nặng. Khi đó tôi hát cho nó nghe những bài mà nó thích khi còn bé.
Hát. Cổ họng tôi nghẹn lại vì nước mắt, giọng tôi khàn khàn vì khói và vì mệt. Nhưng nếu đó là nguyện vọng cuối cùng của Prim, ý tôi là của Rue, tôi sẽ phải cố. Tôi chợt nghĩ đến một bài hát ru mộc mạc dùng để ru những đứa bé hay dỗi và đòi ăn. Tôi nghĩ là nó xưa lắm rồi. Xuất hiện từ rất lâu trên những ngọn đồi của quận chúng tôi. Cô giáo dạy nhạc của tôi gọi đó là hơi thở của núi đồi. Nhưng ca từ rất dễ hát và lắng đọng, bài hát ước vọng một ngày mai tươi sáng hơn so với cái khoảnh khắc tồi tệ của thời hiện tại.
Tôi ho khẽ một cái, nuốt ực rồi cất tiếng hát:
Trên bãi đất êm, có cành liễu buông mành
Một thảm cỏ xanh, dịu dàng như chiếc gối
Ngả đầu em hỡi, nhắm mắt ngủ đi em
Mở mắt ra xem, mặt trời rồi sẽ sáng
Ở đây có yên bình, có ấm áp
Có cúc dại xóa tan mọi mất mát
Có giấc mộng ngọt ngào, thứ ngày mai sẽ biến thành hiện thực
Ở đây có chị rất mực yêu em.
Đôi mắt Rue rung rung rồi nhắm lại. Ngực nó còn phập phồng nhưng rất khẽ. Nước mắt tôi trào ra và lăn xuống gò má. Nhưng tôi phải kết thúc bài hát cho em.
Giữa thềm đất, đằng xa thấp thoáng
Một mành tơ lá, một dải lụa trăng
Buồn thương và muộn phiền, những thứ đã từng lắng đọng
Sẽ tan như bong bóng dưới ánh rạng sớm mai.
Ở đây có yên bình, có ấm áp
Có cúc dại xóa tan mọi mất mát
Hai câu cuối tôi gần như không hát thành lời.
Có giấc mộng ngọt ngào, thứ ngày mai sẽ biến thành hiện thực
Ở đây có chị rất mực yêu em.
Mọi thứ lặng im và bất động. Và rồi, kỳ lạ thay, bầy húng nhại hót theo tôi.
Tôi ngồi đó một lúc, nhìn những giọt nước mắt nhỏ xuống gương mặt Rue. Tiếng pháo cất lên. Tôi ngả tới trước và đặt môi lên thái dương em. Chậm rãi, như thể không muốn để em thức dậy, tôi đặt đầu em xuống đất và buông tay em ra.
Họ đang muốn tôi rời khỏi đây. Để họ có thể lấy đi hai thi thể. Và cũng chẳng còn gì khiến tôi ở lại. Tôi đặt thằng Quận 1 nằm ngửa và tháo chiếc ba lô ra, gỡ lấy mũi tên đã kết liễu nó. Tôi cũng cắt ba lô khỏi lưng Rue, vì biết rằng em muốn tôi giữ nó, tuy nhiên vẫn để ngọn lao trên mình em. Những thứ vũ khí găm vào thi thể sẽ được đưa lên phi thuyền. Tôi cũng chẳng dùng gì đến nó, nên để nó mất khỏi trường đấu càng sớm càng tốt.
Tôi không thể rời mắt khỏi Rue, lúc này trông nhỏ nhắn hơn bao giờ hết, một sinh linh bé nhỏ nằm thu người trong chiếc tổ bằng lưới. Tôi không chịu đựng được khi để mặc em trong tư thế đó. Những gì từng là mối nguy, giờ đã hoàn toàn vô hại. Dường như tôi không còn thấy ghét bỏ thằng Quận 1, trông nó khi chết cũng thật đáng thương. Tôi chỉ căm ghét Capitol vì tất cả chuyện này.
Giọng của Gale văng vẳng trong đầu tôi. Lời mạt sát của anh về Capitol không còn là vô lý, không còn để bỏ ngoài tai. Cái chết của Rue buộc tôi phải hướng sự giận dữ của mình về phía tội ác, về phía bất công mà họ bắt chúng tôi phải chịu đựng. Nhưng tại đây, hơn lúc nào hết, tôi thấy mình bất lực. Không có cách nào để trả thù Capitol. Liệu có cách nào không?
Rồi tôi nhớ đến lời Peeta khi trên mái nhà. “Tớ chỉ muốn nghĩ ra một cách nào đó để... để cho Capitol thấy là họ không sở hữu được tớ. Rằng tớ không chỉ là một quân cờ trong đấu trường của họ.” Và lần này tôi đã hiểu được ý cậu ấy.
Tôi muốn làm điều gì đó, ngay tại đây, ngay lúc này, để hạ nhục chúng, để bắt chúng chịu trách nhiệm, để chứng tỏ cho Capitol thấy dù chúng có làm gì hay buộc bọn tôi làm gì, trong mỗi đấu thủ vẫn còn có thứ mà chúng không thể sở hữu. Rằng Rue không chỉ là con tốt trong đấu trường của họ. Và tôi cũng thế.
Mọc sâu trong rừng, thêm vài bước nữa là một khóm hoa dại. Có lẽ là một loài cỏ dại nào đấy, nhưng chúng nở hoa rực rỡ với những sắc tím, vàng và trắng. Tôi hái đủ một vòng tay ôm và trở lại chỗ Rue. Tôi từ tốn đặt từng nhành một quanh thân thể em. Che đi vết thương xấu xí. Đặt quanh khuôn mặt em. Dệt tóc em bằng những màu tươi sáng.
Họ sẽ phải quay cảnh này. Hoặc nếu lúc này họ chĩa máy quay về hướng khác, họ cũng sẽ trở lại cảnh này khi chiếc phi thuyền mang thi thể của Rue đi và mọi người đều thấy em và biết là tôi đã đặt những bông hoa. Tôi bước lùi lại và nhìn Rue lần cuối. Cuối cùng thì em đã thực sự thiếp đi.
“Tạm biệt, Rue,” tôi nói khẽ. Tôi đặt ba ngón giữa tay trái lên môi và đưa chúng về phía em. Rồi tôi ra đi mà không ngoảnh đầu lại.
Bầy chim im lặng. Đâu đó, một con húng nhại cất tiếng báo hiệu phi thuyền sắp đến. Tôi không hiểu làm sao nó biết. Hẳn là nó nghe được âm thanh mà loài người không thể. Tôi dừng lại, chỉ để ý những gì phía trước, không để ý điều gì đang diễn ra sau lưng. Không lâu sau, bầy chim rúc rích trở lại và tôi biết là em đã được đưa đi.
Một con húng nhại khác, trông còn non, đậu trên một cành cây trước mặt tôi và hót vang giai điệu của Rue. Bài hát của tôi hay tiếng báo hiệu phi thuyền có vẻ còn lạ lẫm cho chú chim non bắt chước, nhưng nó đã thuộc lòng đoạn nhạc của con bé. Cái đoạn ý rằng em an toàn.
“Chúc tốt lành và bình yên,” tôi nói khi băng dưới nhành cây. “Chúng ta không phải lo lắng về em ấy nữa.”
Chúc tốt lành và bình yên.
Tôi không biết phải đi đâu. Chút ít cảm giác thân thuộc mà tôi có trong một đêm với Rue đã không còn. Tôi cứ rảo bước về một hướng cho đến khi mặt trời lặn. Tôi chẳng còn sợ hãi, thậm chí cả cảnh giác cũng không. Điều này khiến tôi trở thành con mồi dễ săn. Ngoại trừ việc tôi sẽ giết bất kỳ kẻ nào tôi gặp phía trước. Không một cảm xúc hay chút run sợ trên bàn tay nắm chặt của tôi. Nỗi căm thù của tôi với Capitol không làm vơi đi chút nào nỗi căm thù với những kẻ còn lại. Nhất là bọn Nhà nghề. Ít nhất là bọn chúng phải trả giá cho cái chết của Rue.
Mặc dù vậy, tôi không gặp một ai. Số vật tế sống sót trong trường đấu rộng lớn này không còn nhiều. Họ sẽ sớm tạo ra điều gì đó để kéo chúng tôi lại gần nhau. Nhưng ngày hôm nay đã có đủ mất mát. Có lẽ đêm nay chúng tôi sẽ được ngủ yên.
Tôi đang định kéo túi lên cây để nghỉ chân thì một chiếc dù bạc lửng lơ đáp xuống ngay trước mặt tôi. Một món quà tài trợ. Nhưng tại sao lại là lúc này? Tôi đã có kha khá đồ dùng. Có lẽ Haymitch đã để ý thấy sự chán chường của tôi và muốn khích lệ đôi chút. Hay là thứ gì đó giúp chữa lành tai tôi?
Tôi mở chiếc dù và thấy một ổ bánh mì nhỏ. Nó không phải loại bánh mì trắng ngon lành ở Capitol. Nó làm từ một thứ ngũ cốc đen và có hình lưỡi liềm. Bề mặt lấm tấm hạt. Tôi hồi tưởng lại chỉ dẫn của Peeta về những loại bánh mì khác nhau của từng quận lúc ở Trung tâm Huấn luyện. Chiếc bánh này từ Quận 11. Tôi thận trọng săm soi ổ bánh vẫn còn nóng. Ở một nơi mà người ta không có gì để ăn như Quận 11, họ phải mất bao nhiêu tiền để mua nó? Liệu họ có phải thu vén từng đồng mới có đủ tiền để mua ổ bánh mì này? Chắc chắn nó được dành cho Rue. Nhưng thay vì rút lại phần tài trợ sau khi em mất, họ gửi gắm Haymitch mang nó đến cho tôi. Như một lời cảm ơn? Hay bởi vì, cũng như tôi, họ không thích mang nợ mà không thể trả? Dù gì đi nữa, đây cũng là lần đầu quà tài trợ của một quận được trao cho đấu thủ ở quận khác.
Tôi ngẩng mặt lên, bước tới vạt nắng cuối cùng sót lại. “Hãy gửi lời cảm ơn của tôi đến mọi người ở Quận 11,” tôi nói. Tôi muốn họ hiểu là tôi biết nó đến từ đâu. Rằng tôi hiểu thấu giá trị nó như thế nào.
Tôi liều lĩnh leo lên một cây thật cao, không phải để an toàn mà vì tôi muốn tách thật xa khỏi cái ngày hôm nay. Túi ngủ của tôi được gấp gọn trong ba lô của Rue. Ngày mai tôi sẽ sắp lại đồ dùng. Ngày mai tôi sẽ có một kế hoạch mới. Nhưng tối nay, tôi chỉ có thể giấu mình và gặm nhấm ổ bánh. Ngon thật. Hương vị quê nhà.
Con dấu sớm xuất hiện trên bầu trời, và tiếng quốc ca văng vẳng bên tai phải tôi. Tôi thấy thằng Quận 1 và Rue. Vậy là đủ cho tối nay. Còn lại sáu người, tôi nghĩ. Chỉ còn có sáu. Rồi tôi thiếp đi với ổ bánh mì trong tay.
Thỉnh thoảng, khi mọi thứ đặc biệt tồi tệ, tôi lại gặp một giấc mơ đẹp. Một cuộc gặp gỡ với cha ở trong rừng. Một giờ dạo chơi dưới ánh nắng và ăn bánh với Prim. Đêm nay tôi mơ thấy Rue, vẫn đeo những chùm hoa, vẫn ngồi giữa rừng cây bát ngát, vẫn đang cố dạy tôi nói chuyện với loài húng nhại. Không hề có dấu hiệu của vết thương, của máu, chỉ thấy một cô bé luôn rạng rỡ và đầy ắp niềm vui. Em hát những bài tôi chưa nghe bao giờ bằng một giọng du dương, trong vắt. Liên tục như thế. Suốt đêm. Những lúc nửa mơ nửa tỉnh, tôi nghe thấy mấy nốt ngân cuối cùng trong bài hát của Rue, rồi em biến mất vào những tán lá. Và khi tỉnh giấc, sự thanh thản lập tức tràn ngập tâm trí tôi. Tôi cố gắng níu kéo cảm xúc êm đềm của giấc mơ, nhưng nó đã vụt mất, để lại tôi buồn và trống vắng hơn lúc nào hết.
Sức ì vây lấy cơ thể tôi, len lỏi theo từng mạch máu trong người. Tôi không còn động lực để làm bất kỳ việc gì ngoài việc đơn giản nhất là nằm đây, nhìn không chớp mắt vào vòm lá. Tôi cứ nằm bất động nhiều giờ liền. Nhưng cũng như mọi khi, việc nghĩ đến gương mặt âu lo của Prim ở nhà khi nó nhìn thấy tôi trên màn hình khiến tôi bật mình thức tỉnh khỏi cơn u mê.
Tôi đặt cho mình hàng loạt những chỉ thị đơn giản, chẳng hạn như “Bây giờ mày phải đứng dậy, Katniss. Bây giờ mày phải lấy nước uống, Katniss.” Tôi làm theo những mệnh lệnh đó bằng những cử động chậm chạp, cứng nhắc. “Bây giờ mày phải sắp lại túi đồ, Katniss.”
Trong túi của Rue là chiếc túi ngủ của tôi, bi đông nước đã gần hết của em, một nắm hạt và rễ củ, một ít thịt thỏ, cặp vớ dự phòng và cái súng cao su. Thằng Quận 1 có vài con dao, hai mũi giáo sơ cua, một đèn pin, một bao da nhỏ, một hộp đồ sơ cứu, một chai nước đầy và một bọc trái cây khô. Một bọc trái cây khô! Trong những thứ có thể lấy, nó chọn một bọc trái cây khô. Với tôi, nó thể hiện lòng ngạo mạn cao độ. Tại sao phải mất công mang theo thức ăn khi nó có cả đống ở trại? Phải chăng nó nghĩ sẽ tìm diệt kẻ thù nhanh đến mức sẽ về đến nhà trước khi thấy đói? Tôi chỉ hy vọng những đứa Nhà nghề khác cũng chỉ mang theo số đồ ăn như vậy và lúc này chúng mới nhận ra mình không còn gì.
Nhắc đến đó mới nhớ, lương thực của tôi cũng đang cạn dần. Tôi giải quyết ổ bánh từ Quận 11 và miếng thịt thỏ cuối cùng. Đồ ăn biến mất mới nhanh làm sao. Tôi chỉ còn lại rễ củ và hạt của Rue, trái cây khô của thằng nhóc và một lát thịt bò. Bây giờ mày phải đi săn, Katniss, tôi tự nhủ.
Tôi cẩn thận gom những món đồ cần thiết vào túi mình. Sau khi leo xuống đất, tôi giấu mấy con dao và mũi giáo của thằng nhóc dưới một đống đá để không ai khác dùng được chúng. Do đã mất phương hướng trong khi lang thang tối qua nên tôi thử quay lại lối đi quen thuộc ven suối. Khi băng qua ngọn lửa thứ ba chưa được đốt của Rue, tôi biết là mình đã đi đúng đường. Sau đó một chút, tôi phát hiện một đàn gô-linh đang đậu trên cây và hạ ba con trước khi chúng biết cái gì đang xảy ra. Tôi trở lại nhóm lửa đống lá khô ám hiệu của Rue, mặc cho khói bốc lên. Mày ở đâu, Cato? Tôi nghĩ đến hắn khi đang quay những con chim và rễ củ của Rue. Tao đang đợi mày ở ngay đây.
Liệu bọn Nhà nghề ở đâu lúc này? Có thể chúng đang ở quá xa, hoặc nghi ngờ đây là một cái bẫy hoặc... có thể thế không nhỉ? Chúng sợ tôi ư? Chúng biết là tôi có cung tên, dĩ nhiên rồi, Cato đã thấy tôi lấy bao tên từ thi thể Glimmer. Nhưng liệu chúng có ngẫm ra được điều gì không? Hay chúng đã đoán ra tôi là đứa làm nổ tung đống đồ và giết một đồng bọn của mình? Sao không phải là Thresh đã làm điều đó? Không phải hắn có nhiều khả năng sẽ trả thù cho Rue hơn là tôi sao? Đến từ cùng một quận? Đừng nói là hắn chưa bao giờ có cảm tình với con bé.
Còn Mặt cáo thì sao? Liệu nó có ở đâu đó theo dõi tôi làm nổ tung đống đồ? Không thể được. Nó cười trên đống tro tàn sáng hôm sau như thể ai đó đã gây cho nó một sự ngạc nhiên thích thú.
Có thể chúng nghĩ Peeta đã đốt ngọn lửa ám hiệu. Cato đã quả quyết là Peeta cầm chắc cái chết. Bỗng nhiên tôi lại mong mình có thể kể cho Peeta về những bông hoa tôi đặt lên người Rue. Rằng bây giờ tôi đã hiểu những gì cậu cố diễn đạt khi ở trên mái. Có lẽ nếu giành chiến thắng, cậu sẽ thấy hình ảnh tôi trong đêm mừng công, khi họ phát lại những điểm nhấn của Đấu trường trên màn hình trước sân khấu nơi từng diễn ra phỏng vấn. Người thắng cuộc ngồi trên bục danh dự, xung quanh là đội hỗ trợ của họ.
Nhưng tôi đã nói với Rue là tôi sẽ ở đó. Cho cả hai đứa tôi. Và lời hứa đó dường như còn quan trọng hơn lời thề của tôi với Prim.
Tôi thực sự nghĩ rằng lúc này mình đang có cơ hội làm điều đó. Chiến thắng. Nó không chỉ là giành lấy những mũi tên hay thắng trong cuộc đấu trí với bọn Nhà nghề, mặc dù những điều này cũng hữu ích. Có điều gì đó đã xảy ra trong tôi khi tôi nắm chặt tay Rue, nhìn thấy sự sống vuột khỏi em. Bây giờ tôi quyết tâm trả thù cho em, để cái chết của em mãi được nhớ đến, và tôi chỉ có thể làm điều đó bằng cách giành chiến thắng và để bản thân tôi mãi được nhớ đến.
Tôi nướng mấy con chim hơi lâu, hy vọng có kẻ sẽ xuất hiện trong tầm ngắm, nhưng không. Có lẽ bọn chúng đang ở đâu đó, chém giết nhau một cách vô nghĩa. Cũng tốt thôi. Kể từ cuộc tắm máu, tôi bị lên truyền hình hơi nhiều.
Sau cùng, tôi gói thức ăn lại rồi trở về dòng suối lấy nước và gom lại đồ dùng. Nhưng cơn ì của buổi sáng lại bủa vây làm tôi trèo lên cây và chuẩn bị nghỉ ngơi, mặc dù trời mới chỉ chạng vạng tối. Những biến cố ngày hôm qua lặp lại trong tâm trí tôi. Tôi không ngừng thấy cảnh Rue bị giáo đâm, thấy mũi tên của mình xuyên qua cổ đối phương. Tôi không hiểu sao mình lại quan tâm đến cả nó.
Rồi tôi nhận ra... nó là nạn nhân đầu tiên dưới tay tôi.
Cùng với những thống kê khác được lưu lại giúp người ta đặt cược, đấu thủ nào cũng có một danh sách nạn nhân của mình. Tôi đoán là nếu xét một cách nghiêm túc thì Glimmer và con bé Quận 4 đã chết dưới tay tôi, vì tôi là người đã thả tổ ong xuống bọn chúng. Nhưng thằng nhóc từ Quận 1 mới là đứa đầu tiên tôi biết rằng sẽ chết trực tiếp dưới chính tay mình. Thú hoang thì nhiều vô kể, nhưng người thì mới chỉ một duy nhất. Tôi nghe thấy lời Gale, “Thực sự thì có gì khác biệt đâu?”
Cách thức thì giống nhau đến không ngờ. Cung kéo ra, tên bắn. Vậy nhưng kết quả thì hoàn toàn khác. Tôi còn không biết tên của nó. Ở đâu đó gia đình nó đang than khóc. Bạn bè nó đang đòi uống máu tôi. Có thể thằng nhóc đã có bạn gái và con bé thực sự tin vào ngày trở về...
Nhưng rồi tôi nghĩ đến cơ thể bất động của Rue và tôi có thể đẩy hình ảnh thằng nhóc khỏi tâm trí mình. Ít nhất là trong lúc này.
Bầu trời cho thấy hôm nay là một ngày yên ả. Không ai chết. Không hiểu còn bao lâu nữa mới tới một thảm họa nào đấy để gom chúng tôi lại. Nếu đó là tối nay, tôi muốn được ngủ trước. Tôi che chiếc tai còn tốt của mình, ngăn không để lọt tiếng quốc ca rền rĩ, nhưng rồi tôi nghe thấy tiếng trôm pét và bật dậy cảnh giác.
Nói chung, thông điệp duy nhất mà các đấu thủ nhận từ ngoài đấu trường là báo tử hàng đêm. Nhưng thỉnh thoảng, tiếng kèn trôm pét kéo theo một lời thông báo. Đó luôn là lời mời đến phá cỗ. Khi thức ăn khan hiếm, Ban Tổ chức sẽ mời những người chơi đến một cuộc phá cỗ, ở một nơi mà ai cũng biết, Cornucopia chẳng hạn, như để cám dỗ họ đến và đấu với nhau. Đôi khi đó là bữa tiệc lớn, đôi khi chẳng có gì ngoài ổ bánh ôi để các đấu thủ giành giật. Nếu vì thức ăn thì tôi sẽ không đến, nhưng đây có thể là thời điểm lý tưởng để loại bỏ vài đối thủ còn lại.
Giọng Claudius Templesmith từ trên cao rót xuống, chúc mừng sáu người chúng tôi, những kẻ còn lại. Nhưng ông ta không mời chúng tôi đến bữa tiệc nào cả. Ông ta nói thứ gì đó rất nhập nhằng. Có sự thay đổi luật chơi trong Đấu trường. Một sự thay đổi luật lệ! Bản thân cái gọi là luật lệ đã khó hiểu, bởi chúng tôi chẳng có điều luật nào cả ngoài việc không được bước ra khỏi vòng tròn trước sáu mươi giây và một luật bất thành văn là không ăn thịt lẫn nhau. Theo như luật mới, hai người chơi từ cùng một quận sẽ là những người thắng cuộc nếu họ là hai người sống sót cuối cùng. Claudius dừng lại, như thể ông ta biết chúng tôi chưa nghe rõ, và lặp lại điều thay đổi một lần nữa.
Cái tin đó làm tôi ngộp thở. Năm nay có thể có hai người thắng. Nếu họ đến cùng một quận. Cả hai có thể sống. Cả hai chúng tôi có thể sống.
Tôi gọi to tên Peeta trước khi kìm lại được.
Rue phải nói không thêm vài lần nữa tôi mới nghe thấy.
Rue lật nghiêng người, cong mình ôm lấy ngọn lao. Tôi lôi thằng kia khỏi chỗ nó và rút dao gỡ con bé ra khỏi tấm lưới. Nhìn vào vết thương của nó, tôi biết việc chữa lành nằm ngoài khả năng của tôi. Của bất kỳ ai, có lẽ thế. Ngọn lao đâm sát dạ dày. Tôi cúi xuống, nhìn trân trối thứ vũ khí đang cắm vào người nó. Tôi không thể nói được lời an ủi nào, rằng nó sẽ ổn. Nó đâu phải con ngốc. Nó với tay ra và tôi nắm chặt lấy tay nó như thể chiếc phao cứu sinh. Như thể tôi đang chết chứ không phải Rue.
“Chị đã làm nổ đống đồ ư?” nó thì thầm.
“Mọi thứ,” tôi nói.
“Chị phải thắng,” nó nói.
“Chị sẽ cố. Sẽ thắng cho cả hai chúng ta,” tôi hứa. Tôi nghe thấy tiếng pháo và nhìn lên trời. Hẳn là nó dành cho thằng Quận 1.
“Đừng đi.” Rue siết tay tôi chặt hơn.
“Tất nhiên là không rồi. Chị ở ngay đây mà,” tôi nói. Tôi lại gần nó hơn, kéo đầu nó vào lòng. Tôi nhẹ nhàng chải mớ tóc dày, sẫm màu sau vành tai con bé.
“Hát đi,” Rue nói, nhưng tôi hầu như không bắt được lời nó.
Hát ư? Tôi nghĩ. Hát cái gì đây? Tôi có biết một vài bài. Dù là hơi khó tin, nhưng trong nhà tôi cũng từng có tiếng hát. Tiếng hát mà tôi cũng có phần trong đó. Cha hát với tôi bằng chất giọng lôi cuốn - nhưng tôi không còn hay hát sau khi cha mất. Trừ những lúc Prim ốm nặng. Khi đó tôi hát cho nó nghe những bài mà nó thích khi còn bé.
Hát. Cổ họng tôi nghẹn lại vì nước mắt, giọng tôi khàn khàn vì khói và vì mệt. Nhưng nếu đó là nguyện vọng cuối cùng của Prim, ý tôi là của Rue, tôi sẽ phải cố. Tôi chợt nghĩ đến một bài hát ru mộc mạc dùng để ru những đứa bé hay dỗi và đòi ăn. Tôi nghĩ là nó xưa lắm rồi. Xuất hiện từ rất lâu trên những ngọn đồi của quận chúng tôi. Cô giáo dạy nhạc của tôi gọi đó là hơi thở của núi đồi. Nhưng ca từ rất dễ hát và lắng đọng, bài hát ước vọng một ngày mai tươi sáng hơn so với cái khoảnh khắc tồi tệ của thời hiện tại.
Tôi ho khẽ một cái, nuốt ực rồi cất tiếng hát:
Trên bãi đất êm, có cành liễu buông mành
Một thảm cỏ xanh, dịu dàng như chiếc gối
Ngả đầu em hỡi, nhắm mắt ngủ đi em
Mở mắt ra xem, mặt trời rồi sẽ sáng
Ở đây có yên bình, có ấm áp
Có cúc dại xóa tan mọi mất mát
Có giấc mộng ngọt ngào, thứ ngày mai sẽ biến thành hiện thực
Ở đây có chị rất mực yêu em.
Đôi mắt Rue rung rung rồi nhắm lại. Ngực nó còn phập phồng nhưng rất khẽ. Nước mắt tôi trào ra và lăn xuống gò má. Nhưng tôi phải kết thúc bài hát cho em.
Giữa thềm đất, đằng xa thấp thoáng
Một mành tơ lá, một dải lụa trăng
Buồn thương và muộn phiền, những thứ đã từng lắng đọng
Sẽ tan như bong bóng dưới ánh rạng sớm mai.
Ở đây có yên bình, có ấm áp
Có cúc dại xóa tan mọi mất mát
Hai câu cuối tôi gần như không hát thành lời.
Có giấc mộng ngọt ngào, thứ ngày mai sẽ biến thành hiện thực
Ở đây có chị rất mực yêu em.
Mọi thứ lặng im và bất động. Và rồi, kỳ lạ thay, bầy húng nhại hót theo tôi.
Tôi ngồi đó một lúc, nhìn những giọt nước mắt nhỏ xuống gương mặt Rue. Tiếng pháo cất lên. Tôi ngả tới trước và đặt môi lên thái dương em. Chậm rãi, như thể không muốn để em thức dậy, tôi đặt đầu em xuống đất và buông tay em ra.
Họ đang muốn tôi rời khỏi đây. Để họ có thể lấy đi hai thi thể. Và cũng chẳng còn gì khiến tôi ở lại. Tôi đặt thằng Quận 1 nằm ngửa và tháo chiếc ba lô ra, gỡ lấy mũi tên đã kết liễu nó. Tôi cũng cắt ba lô khỏi lưng Rue, vì biết rằng em muốn tôi giữ nó, tuy nhiên vẫn để ngọn lao trên mình em. Những thứ vũ khí găm vào thi thể sẽ được đưa lên phi thuyền. Tôi cũng chẳng dùng gì đến nó, nên để nó mất khỏi trường đấu càng sớm càng tốt.
Tôi không thể rời mắt khỏi Rue, lúc này trông nhỏ nhắn hơn bao giờ hết, một sinh linh bé nhỏ nằm thu người trong chiếc tổ bằng lưới. Tôi không chịu đựng được khi để mặc em trong tư thế đó. Những gì từng là mối nguy, giờ đã hoàn toàn vô hại. Dường như tôi không còn thấy ghét bỏ thằng Quận 1, trông nó khi chết cũng thật đáng thương. Tôi chỉ căm ghét Capitol vì tất cả chuyện này.
Giọng của Gale văng vẳng trong đầu tôi. Lời mạt sát của anh về Capitol không còn là vô lý, không còn để bỏ ngoài tai. Cái chết của Rue buộc tôi phải hướng sự giận dữ của mình về phía tội ác, về phía bất công mà họ bắt chúng tôi phải chịu đựng. Nhưng tại đây, hơn lúc nào hết, tôi thấy mình bất lực. Không có cách nào để trả thù Capitol. Liệu có cách nào không?
Rồi tôi nhớ đến lời Peeta khi trên mái nhà. “Tớ chỉ muốn nghĩ ra một cách nào đó để... để cho Capitol thấy là họ không sở hữu được tớ. Rằng tớ không chỉ là một quân cờ trong đấu trường của họ.” Và lần này tôi đã hiểu được ý cậu ấy.
Tôi muốn làm điều gì đó, ngay tại đây, ngay lúc này, để hạ nhục chúng, để bắt chúng chịu trách nhiệm, để chứng tỏ cho Capitol thấy dù chúng có làm gì hay buộc bọn tôi làm gì, trong mỗi đấu thủ vẫn còn có thứ mà chúng không thể sở hữu. Rằng Rue không chỉ là con tốt trong đấu trường của họ. Và tôi cũng thế.
Mọc sâu trong rừng, thêm vài bước nữa là một khóm hoa dại. Có lẽ là một loài cỏ dại nào đấy, nhưng chúng nở hoa rực rỡ với những sắc tím, vàng và trắng. Tôi hái đủ một vòng tay ôm và trở lại chỗ Rue. Tôi từ tốn đặt từng nhành một quanh thân thể em. Che đi vết thương xấu xí. Đặt quanh khuôn mặt em. Dệt tóc em bằng những màu tươi sáng.
Họ sẽ phải quay cảnh này. Hoặc nếu lúc này họ chĩa máy quay về hướng khác, họ cũng sẽ trở lại cảnh này khi chiếc phi thuyền mang thi thể của Rue đi và mọi người đều thấy em và biết là tôi đã đặt những bông hoa. Tôi bước lùi lại và nhìn Rue lần cuối. Cuối cùng thì em đã thực sự thiếp đi.
“Tạm biệt, Rue,” tôi nói khẽ. Tôi đặt ba ngón giữa tay trái lên môi và đưa chúng về phía em. Rồi tôi ra đi mà không ngoảnh đầu lại.
Bầy chim im lặng. Đâu đó, một con húng nhại cất tiếng báo hiệu phi thuyền sắp đến. Tôi không hiểu làm sao nó biết. Hẳn là nó nghe được âm thanh mà loài người không thể. Tôi dừng lại, chỉ để ý những gì phía trước, không để ý điều gì đang diễn ra sau lưng. Không lâu sau, bầy chim rúc rích trở lại và tôi biết là em đã được đưa đi.
Một con húng nhại khác, trông còn non, đậu trên một cành cây trước mặt tôi và hót vang giai điệu của Rue. Bài hát của tôi hay tiếng báo hiệu phi thuyền có vẻ còn lạ lẫm cho chú chim non bắt chước, nhưng nó đã thuộc lòng đoạn nhạc của con bé. Cái đoạn ý rằng em an toàn.
“Chúc tốt lành và bình yên,” tôi nói khi băng dưới nhành cây. “Chúng ta không phải lo lắng về em ấy nữa.”
Chúc tốt lành và bình yên.
Tôi không biết phải đi đâu. Chút ít cảm giác thân thuộc mà tôi có trong một đêm với Rue đã không còn. Tôi cứ rảo bước về một hướng cho đến khi mặt trời lặn. Tôi chẳng còn sợ hãi, thậm chí cả cảnh giác cũng không. Điều này khiến tôi trở thành con mồi dễ săn. Ngoại trừ việc tôi sẽ giết bất kỳ kẻ nào tôi gặp phía trước. Không một cảm xúc hay chút run sợ trên bàn tay nắm chặt của tôi. Nỗi căm thù của tôi với Capitol không làm vơi đi chút nào nỗi căm thù với những kẻ còn lại. Nhất là bọn Nhà nghề. Ít nhất là bọn chúng phải trả giá cho cái chết của Rue.
Mặc dù vậy, tôi không gặp một ai. Số vật tế sống sót trong trường đấu rộng lớn này không còn nhiều. Họ sẽ sớm tạo ra điều gì đó để kéo chúng tôi lại gần nhau. Nhưng ngày hôm nay đã có đủ mất mát. Có lẽ đêm nay chúng tôi sẽ được ngủ yên.
Tôi đang định kéo túi lên cây để nghỉ chân thì một chiếc dù bạc lửng lơ đáp xuống ngay trước mặt tôi. Một món quà tài trợ. Nhưng tại sao lại là lúc này? Tôi đã có kha khá đồ dùng. Có lẽ Haymitch đã để ý thấy sự chán chường của tôi và muốn khích lệ đôi chút. Hay là thứ gì đó giúp chữa lành tai tôi?
Tôi mở chiếc dù và thấy một ổ bánh mì nhỏ. Nó không phải loại bánh mì trắng ngon lành ở Capitol. Nó làm từ một thứ ngũ cốc đen và có hình lưỡi liềm. Bề mặt lấm tấm hạt. Tôi hồi tưởng lại chỉ dẫn của Peeta về những loại bánh mì khác nhau của từng quận lúc ở Trung tâm Huấn luyện. Chiếc bánh này từ Quận 11. Tôi thận trọng săm soi ổ bánh vẫn còn nóng. Ở một nơi mà người ta không có gì để ăn như Quận 11, họ phải mất bao nhiêu tiền để mua nó? Liệu họ có phải thu vén từng đồng mới có đủ tiền để mua ổ bánh mì này? Chắc chắn nó được dành cho Rue. Nhưng thay vì rút lại phần tài trợ sau khi em mất, họ gửi gắm Haymitch mang nó đến cho tôi. Như một lời cảm ơn? Hay bởi vì, cũng như tôi, họ không thích mang nợ mà không thể trả? Dù gì đi nữa, đây cũng là lần đầu quà tài trợ của một quận được trao cho đấu thủ ở quận khác.
Tôi ngẩng mặt lên, bước tới vạt nắng cuối cùng sót lại. “Hãy gửi lời cảm ơn của tôi đến mọi người ở Quận 11,” tôi nói. Tôi muốn họ hiểu là tôi biết nó đến từ đâu. Rằng tôi hiểu thấu giá trị nó như thế nào.
Tôi liều lĩnh leo lên một cây thật cao, không phải để an toàn mà vì tôi muốn tách thật xa khỏi cái ngày hôm nay. Túi ngủ của tôi được gấp gọn trong ba lô của Rue. Ngày mai tôi sẽ sắp lại đồ dùng. Ngày mai tôi sẽ có một kế hoạch mới. Nhưng tối nay, tôi chỉ có thể giấu mình và gặm nhấm ổ bánh. Ngon thật. Hương vị quê nhà.
Con dấu sớm xuất hiện trên bầu trời, và tiếng quốc ca văng vẳng bên tai phải tôi. Tôi thấy thằng Quận 1 và Rue. Vậy là đủ cho tối nay. Còn lại sáu người, tôi nghĩ. Chỉ còn có sáu. Rồi tôi thiếp đi với ổ bánh mì trong tay.
Thỉnh thoảng, khi mọi thứ đặc biệt tồi tệ, tôi lại gặp một giấc mơ đẹp. Một cuộc gặp gỡ với cha ở trong rừng. Một giờ dạo chơi dưới ánh nắng và ăn bánh với Prim. Đêm nay tôi mơ thấy Rue, vẫn đeo những chùm hoa, vẫn ngồi giữa rừng cây bát ngát, vẫn đang cố dạy tôi nói chuyện với loài húng nhại. Không hề có dấu hiệu của vết thương, của máu, chỉ thấy một cô bé luôn rạng rỡ và đầy ắp niềm vui. Em hát những bài tôi chưa nghe bao giờ bằng một giọng du dương, trong vắt. Liên tục như thế. Suốt đêm. Những lúc nửa mơ nửa tỉnh, tôi nghe thấy mấy nốt ngân cuối cùng trong bài hát của Rue, rồi em biến mất vào những tán lá. Và khi tỉnh giấc, sự thanh thản lập tức tràn ngập tâm trí tôi. Tôi cố gắng níu kéo cảm xúc êm đềm của giấc mơ, nhưng nó đã vụt mất, để lại tôi buồn và trống vắng hơn lúc nào hết.
Sức ì vây lấy cơ thể tôi, len lỏi theo từng mạch máu trong người. Tôi không còn động lực để làm bất kỳ việc gì ngoài việc đơn giản nhất là nằm đây, nhìn không chớp mắt vào vòm lá. Tôi cứ nằm bất động nhiều giờ liền. Nhưng cũng như mọi khi, việc nghĩ đến gương mặt âu lo của Prim ở nhà khi nó nhìn thấy tôi trên màn hình khiến tôi bật mình thức tỉnh khỏi cơn u mê.
Tôi đặt cho mình hàng loạt những chỉ thị đơn giản, chẳng hạn như “Bây giờ mày phải đứng dậy, Katniss. Bây giờ mày phải lấy nước uống, Katniss.” Tôi làm theo những mệnh lệnh đó bằng những cử động chậm chạp, cứng nhắc. “Bây giờ mày phải sắp lại túi đồ, Katniss.”
Trong túi của Rue là chiếc túi ngủ của tôi, bi đông nước đã gần hết của em, một nắm hạt và rễ củ, một ít thịt thỏ, cặp vớ dự phòng và cái súng cao su. Thằng Quận 1 có vài con dao, hai mũi giáo sơ cua, một đèn pin, một bao da nhỏ, một hộp đồ sơ cứu, một chai nước đầy và một bọc trái cây khô. Một bọc trái cây khô! Trong những thứ có thể lấy, nó chọn một bọc trái cây khô. Với tôi, nó thể hiện lòng ngạo mạn cao độ. Tại sao phải mất công mang theo thức ăn khi nó có cả đống ở trại? Phải chăng nó nghĩ sẽ tìm diệt kẻ thù nhanh đến mức sẽ về đến nhà trước khi thấy đói? Tôi chỉ hy vọng những đứa Nhà nghề khác cũng chỉ mang theo số đồ ăn như vậy và lúc này chúng mới nhận ra mình không còn gì.
Nhắc đến đó mới nhớ, lương thực của tôi cũng đang cạn dần. Tôi giải quyết ổ bánh từ Quận 11 và miếng thịt thỏ cuối cùng. Đồ ăn biến mất mới nhanh làm sao. Tôi chỉ còn lại rễ củ và hạt của Rue, trái cây khô của thằng nhóc và một lát thịt bò. Bây giờ mày phải đi săn, Katniss, tôi tự nhủ.
Tôi cẩn thận gom những món đồ cần thiết vào túi mình. Sau khi leo xuống đất, tôi giấu mấy con dao và mũi giáo của thằng nhóc dưới một đống đá để không ai khác dùng được chúng. Do đã mất phương hướng trong khi lang thang tối qua nên tôi thử quay lại lối đi quen thuộc ven suối. Khi băng qua ngọn lửa thứ ba chưa được đốt của Rue, tôi biết là mình đã đi đúng đường. Sau đó một chút, tôi phát hiện một đàn gô-linh đang đậu trên cây và hạ ba con trước khi chúng biết cái gì đang xảy ra. Tôi trở lại nhóm lửa đống lá khô ám hiệu của Rue, mặc cho khói bốc lên. Mày ở đâu, Cato? Tôi nghĩ đến hắn khi đang quay những con chim và rễ củ của Rue. Tao đang đợi mày ở ngay đây.
Liệu bọn Nhà nghề ở đâu lúc này? Có thể chúng đang ở quá xa, hoặc nghi ngờ đây là một cái bẫy hoặc... có thể thế không nhỉ? Chúng sợ tôi ư? Chúng biết là tôi có cung tên, dĩ nhiên rồi, Cato đã thấy tôi lấy bao tên từ thi thể Glimmer. Nhưng liệu chúng có ngẫm ra được điều gì không? Hay chúng đã đoán ra tôi là đứa làm nổ tung đống đồ và giết một đồng bọn của mình? Sao không phải là Thresh đã làm điều đó? Không phải hắn có nhiều khả năng sẽ trả thù cho Rue hơn là tôi sao? Đến từ cùng một quận? Đừng nói là hắn chưa bao giờ có cảm tình với con bé.
Còn Mặt cáo thì sao? Liệu nó có ở đâu đó theo dõi tôi làm nổ tung đống đồ? Không thể được. Nó cười trên đống tro tàn sáng hôm sau như thể ai đó đã gây cho nó một sự ngạc nhiên thích thú.
Có thể chúng nghĩ Peeta đã đốt ngọn lửa ám hiệu. Cato đã quả quyết là Peeta cầm chắc cái chết. Bỗng nhiên tôi lại mong mình có thể kể cho Peeta về những bông hoa tôi đặt lên người Rue. Rằng bây giờ tôi đã hiểu những gì cậu cố diễn đạt khi ở trên mái. Có lẽ nếu giành chiến thắng, cậu sẽ thấy hình ảnh tôi trong đêm mừng công, khi họ phát lại những điểm nhấn của Đấu trường trên màn hình trước sân khấu nơi từng diễn ra phỏng vấn. Người thắng cuộc ngồi trên bục danh dự, xung quanh là đội hỗ trợ của họ.
Nhưng tôi đã nói với Rue là tôi sẽ ở đó. Cho cả hai đứa tôi. Và lời hứa đó dường như còn quan trọng hơn lời thề của tôi với Prim.
Tôi thực sự nghĩ rằng lúc này mình đang có cơ hội làm điều đó. Chiến thắng. Nó không chỉ là giành lấy những mũi tên hay thắng trong cuộc đấu trí với bọn Nhà nghề, mặc dù những điều này cũng hữu ích. Có điều gì đó đã xảy ra trong tôi khi tôi nắm chặt tay Rue, nhìn thấy sự sống vuột khỏi em. Bây giờ tôi quyết tâm trả thù cho em, để cái chết của em mãi được nhớ đến, và tôi chỉ có thể làm điều đó bằng cách giành chiến thắng và để bản thân tôi mãi được nhớ đến.
Tôi nướng mấy con chim hơi lâu, hy vọng có kẻ sẽ xuất hiện trong tầm ngắm, nhưng không. Có lẽ bọn chúng đang ở đâu đó, chém giết nhau một cách vô nghĩa. Cũng tốt thôi. Kể từ cuộc tắm máu, tôi bị lên truyền hình hơi nhiều.
Sau cùng, tôi gói thức ăn lại rồi trở về dòng suối lấy nước và gom lại đồ dùng. Nhưng cơn ì của buổi sáng lại bủa vây làm tôi trèo lên cây và chuẩn bị nghỉ ngơi, mặc dù trời mới chỉ chạng vạng tối. Những biến cố ngày hôm qua lặp lại trong tâm trí tôi. Tôi không ngừng thấy cảnh Rue bị giáo đâm, thấy mũi tên của mình xuyên qua cổ đối phương. Tôi không hiểu sao mình lại quan tâm đến cả nó.
Rồi tôi nhận ra... nó là nạn nhân đầu tiên dưới tay tôi.
Cùng với những thống kê khác được lưu lại giúp người ta đặt cược, đấu thủ nào cũng có một danh sách nạn nhân của mình. Tôi đoán là nếu xét một cách nghiêm túc thì Glimmer và con bé Quận 4 đã chết dưới tay tôi, vì tôi là người đã thả tổ ong xuống bọn chúng. Nhưng thằng nhóc từ Quận 1 mới là đứa đầu tiên tôi biết rằng sẽ chết trực tiếp dưới chính tay mình. Thú hoang thì nhiều vô kể, nhưng người thì mới chỉ một duy nhất. Tôi nghe thấy lời Gale, “Thực sự thì có gì khác biệt đâu?”
Cách thức thì giống nhau đến không ngờ. Cung kéo ra, tên bắn. Vậy nhưng kết quả thì hoàn toàn khác. Tôi còn không biết tên của nó. Ở đâu đó gia đình nó đang than khóc. Bạn bè nó đang đòi uống máu tôi. Có thể thằng nhóc đã có bạn gái và con bé thực sự tin vào ngày trở về...
Nhưng rồi tôi nghĩ đến cơ thể bất động của Rue và tôi có thể đẩy hình ảnh thằng nhóc khỏi tâm trí mình. Ít nhất là trong lúc này.
Bầu trời cho thấy hôm nay là một ngày yên ả. Không ai chết. Không hiểu còn bao lâu nữa mới tới một thảm họa nào đấy để gom chúng tôi lại. Nếu đó là tối nay, tôi muốn được ngủ trước. Tôi che chiếc tai còn tốt của mình, ngăn không để lọt tiếng quốc ca rền rĩ, nhưng rồi tôi nghe thấy tiếng trôm pét và bật dậy cảnh giác.
Nói chung, thông điệp duy nhất mà các đấu thủ nhận từ ngoài đấu trường là báo tử hàng đêm. Nhưng thỉnh thoảng, tiếng kèn trôm pét kéo theo một lời thông báo. Đó luôn là lời mời đến phá cỗ. Khi thức ăn khan hiếm, Ban Tổ chức sẽ mời những người chơi đến một cuộc phá cỗ, ở một nơi mà ai cũng biết, Cornucopia chẳng hạn, như để cám dỗ họ đến và đấu với nhau. Đôi khi đó là bữa tiệc lớn, đôi khi chẳng có gì ngoài ổ bánh ôi để các đấu thủ giành giật. Nếu vì thức ăn thì tôi sẽ không đến, nhưng đây có thể là thời điểm lý tưởng để loại bỏ vài đối thủ còn lại.
Giọng Claudius Templesmith từ trên cao rót xuống, chúc mừng sáu người chúng tôi, những kẻ còn lại. Nhưng ông ta không mời chúng tôi đến bữa tiệc nào cả. Ông ta nói thứ gì đó rất nhập nhằng. Có sự thay đổi luật chơi trong Đấu trường. Một sự thay đổi luật lệ! Bản thân cái gọi là luật lệ đã khó hiểu, bởi chúng tôi chẳng có điều luật nào cả ngoài việc không được bước ra khỏi vòng tròn trước sáu mươi giây và một luật bất thành văn là không ăn thịt lẫn nhau. Theo như luật mới, hai người chơi từ cùng một quận sẽ là những người thắng cuộc nếu họ là hai người sống sót cuối cùng. Claudius dừng lại, như thể ông ta biết chúng tôi chưa nghe rõ, và lặp lại điều thay đổi một lần nữa.
Cái tin đó làm tôi ngộp thở. Năm nay có thể có hai người thắng. Nếu họ đến cùng một quận. Cả hai có thể sống. Cả hai chúng tôi có thể sống.
Tôi gọi to tên Peeta trước khi kìm lại được.
Bình luận facebook